Het laatste gesprek dat ik met mijn vader had ging over de pincode van zijn mobiele telefoon. Hij kende de code niet meer en was er zich in aan het opwinden. Het leek alsof die hele zoektocht naar die code moest verdoezelen dat hij net in zijn broek had gescheten toen we bij hem op bezoek kwamen. De verpleegster liep  buiten, “mijnheer Perceval heeft in zijn bed gekakt.”. Toen we binnen kwamen zat mijn vader gegeneerd, net gewassen maar alle trots verloren opzoek naar de pincode van zijn telefoon. Zijn kleinzonen, mijn zonen, zittend op zijn bed, keek hij met glazen ogen aan en kuste hij met zijn lippen ver uit gestoken. In die zoektocht naar die pincode zat het verhaal van zijn leven wat een verhaal was van laten – we – het –  er – maar – niet –  over – hebben. Een verhaal waar hij zijn hele leven tegen vocht. Een verhaal van onverbiddelijk onrecht die hem en zijn familie werd aangedaan. “ En ik kon er niks aan doen….”, was een mantra in zijn leven. In de zoektocht naar de pincode zat het verhaal over hoe hij – een goed student – vernederd werd door de priester – leraar in het college in Leopoldsburg omdat hij niet het juiste schriftje bij zich had en toen besloot nooit meer terug te keren naar dat college. Mijn vader, die ons opdroeg onze eigen weg te gaan en steeds voor die onafhankelijkheid te vechten verloor zich in de pincode en de hand van mijn vrouw. Die hij bij ons afscheid heel lang vasthield terwijl hij haar naam prevelde. Die avond kreeg hij een zware hersenbloeding en ik sprak niet meer met hem. Het zoeken van de pincode was een les in afscheid nemen. In de durf om afscheid te nemen. Zonder codes.